ខួបអនុស្សាវរីយ៍លើកទី៤៦ ទិវានៃការចងចាំដំណើរឆ្ពោះទៅការផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត “២០ មិថុនា ១៩៧៧-២០ មិថុនា ២០២៣”
ព្រឹកថ្ងៃអង្គារ ៣កើត ខែបឋមាសាឍ ឆ្នាំថោះ បញ្ចស័ក ពុទ្ធសករាជ ២៥៦៧ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ នាយឧត្តមសេនីយ៍ផុតលេខ ផ្កាយមាស៥ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានអញ្ជើញជាអធិបតី ក្នុងពិធីខួបអនុស្សាវរីយ៍ខួបទី ៤៦ ទិវានៃការចងចាំដំណើរឆ្ពោះទៅការផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត (២០ មិថុនា ១៩៧៧ - ២០ មិថុនា ២០២៣) ដែលពិធីនេះបានប្រព្រឹត្តទៅ នៅក្រសួងការពារជាតិ។
សុន្ទរកថាស្វាគមន៍ របស់សម្ដេចពិជ័យសេនា ទៀ បាញ់ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ និងជាប្រធានគណៈកម្មការសាងសង់វិមានឈ្នះឈ្នះ បានគូសរំលេចថា៖ រឿងរ៉ាវប្រវត្តិនៃការដឹកនាំ និងការលះបង់របស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ក្នុងការកម្ទេចខ្មែរក្រហម មិនត្រឹមតែជាប្រវត្តិសាស្ត្រផ្ទាល់ខ្លួនទេ តែគឺជាប្រវត្តិសាស្ត្រជាតិ ដែលមិនត្រូវអាចបំភ្លេចឡើយ។ ថ្ងៃទី២០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៧៧ គឺជាថ្ងៃដំបូងដែលសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន ចាប់ផ្ដើមធ្វើដំណើរទៅប្រទេសវៀតណាម ដំណើរការឈានទៅការផ្ដួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ប៉ុល ពត រួមជាមួយនឹងកងកម្លាំងស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម ដើម្បីសង្គ្រោះប្រជាជនកម្ពុជាចេញពីវិនាសកម្ម និងមហន្តរាយនៃរបបខ្មែរក្រហម តែក៏មិនទាន់ដឹងថា សម្តេចតេជោ ចាប់ផ្តើមរិះរកមធ្យោបាយដើម្បីផ្ដួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍នេះ តាំងពីពេលណា? នេះគឺជាសំនួរដែលត្រូវការចង់ដឹងពីសម្តេចតេជោដោយផ្ទាល់។ ប្រវត្តិនៃដំណើរជីវិតរបស់សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន និងការបង្កើតកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធសាមគ្គី សង្គ្រោះជាតិ កម្ពុជា ព្រមទាំងការបង្កើតរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា មិនត្រឹមតែជាការចាប់ផ្តើមនៃប្រវត្ដិសាស្ត្រ សង្គ្រោះប្រទេស ចេញពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ប៉ុណ្ណោះទេ វាគឺជាការចាប់ផ្ដើមនៃប្រវត្តិសាស្ត្រកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និងប្រទេសកម្ពុជាដ៏ទំនើបនេះផងដែរ។ សមិទ្ធផល ជាង ៤៦ឆ្នាំ បានបង្ហាញយ៉ាងជាក់លាក់ថា ក្រោមការដឹកនាំដ៏ជោគជ័យ របស់សម្ដេចតេជោ នាយករដ្ឋមន្ត្រី មាតុភូមិកម្ពុជា បានទទួលនូវកិត្យានុភាព មានឈ្មោះបោះសម្លេង លើឆាកអន្តរជាតិ ជាងពេលណាក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រ។ ដោយឡែក មេរៀនដ៏មានតម្លៃជាច្រើនអនេក នៅលើវិស័យប្រវត្តិសាស្ត្រយោធា ធ្វើឱ្យយើងកាន់តែជឿជាក់ ទៅលើភាពត្រឹមត្រូវ និងទស្សនៈវិស័យដ៏មុតស្រួចរបស់សម្ដេចតេជោ នោះគឺការឆ្លើយតប ជាមួយនឹងសេចក្តីត្រូវការរបស់កម្ពុជាក្នុងបរិបទថ្មីៗ នៃការប្រែប្រួលរបស់សង្គមមនុស្សជាតិ និងអន្តរជាតិ ក្នុងភាពជាម្ចាស់របស់កម្ពុជា ពិសេសការទទួលខុសត្រូវ លើជោគវាសនាអនាគតលើវិស័យការពារជាតិ។ ប្រវត្តិសាស្ត្រយោធា របស់កម្ពុជា ត្រូវបានកំណត់ជាមេរៀនដ៏មានតម្លៃ និងការយល់ដឹងអំពីយុទ្ធសាស្ត្រ និងការដឹកនាំប្រកបដោយជោគជ័យ ជាពិសេសប្រវត្តិនយោបាយឈ្នះ ឈ្នះ និងស្ថាបនិក មគ្គុទ្ទេសក៍ឯក តេជោសែន នៃនយោបាយនេះ។ តាមរយៈនយោបាយឈ្នះ ឈ្នះ ប្រវត្តិសាស្ត្រកម្ពុជាលេចធ្លោ ជាឧទាហរណ៍ដ៏មុតមាំនៃប្រទេសដែលរងគ្រោះពីអស្ថិរភាព អំពើប្រល័យពូជសាសន៍ និងសង្គ្រាម អាចត្រូវបានផ្លាស់ប្ដូរទៅជាគំរូសម្រាប់សន្តិភាព ស្ថិរភាព និងការអភិវឌ្ឍ។ ជំហានដ៏សំខាន់ឆ្ពោះទៅរកការធានា មិនត្រឹមតែការអភិរក្សប្រវត្តិសាស្ត្រយោធាកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែក៏ជាជំហានដ៏សំខាន់ឆ្ពោះទៅរក ការសម្រេចបាននូវឱកាស ដើម្បីនាំចេញមេរៀន ដែលបានរៀនពីប្រវត្តិសាស្ត្រយោធាកម្ពុជា និងការយល់ដឹងនយោបាយឈ្នះ ឈ្នះ ទៅកាន់តំបន់ និងពិភពលោក។ ដើម្បីសម្រេចការងារអាទិភាពនានា ខាងលើនេះ សម្ដេចពិជ័យសេនា ទៀ បាញ់ បានដាក់សំណូមពរចំនួន៥ ជូនសម្ដេចតេជោ ៖
១. ស្នើសុំសម្តេចតេជោ ផ្តល់នូវការបញ្ជាក់អះអាងអំពីព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗ ក្នុងដំណើរឆ្ពោះទៅ ផ្តួលរំលំរបបប្រល័យពូជសាសន៍ ។
២. ស្នើសុំការអនុម័តការចេញអនុក្រឹត្យ ស្តីពីការរៀបចំតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រយោធា “ក្នុងករណី មិនទាន់បានចេញហើយ”។
៣. ស្នើសុំបង្កើតច្បាប់ស្តីពីប្រវត្តិសាស្ត្រយោធា ដើម្បីការពារអភិរក្ស អភិវឌ្ឍន៍តឹកតាងប្រវត្តិសាស្ត្រនានា។
៤. ស្នើសុំអនុសាសន៍ ចំពោះការកសាង សួនតេជោសន្តិភាព នៅតាមបណ្តាខេត្ត ស្ថាប័ន អង្គភាព ដែលត្រូវការសាងសង់ តំណាងខ្លឹមសារនយោបាយឈ្នះ ឈ្នះ។
៥. ស្នើសុំអនុសាសន៍ចំពោះការរៀបចំតំបន់មរតកប្រវត្តិសាស្ត្រយោធាតេជោ នៅយោធភូមិភាគទី១, ទី២ និងយោធភូមិភាគពិសេស តាមជាក់ស្តែង។
ឆ្លើយតប នឹងសំណូមពរ ទាំង៥ ចំណុចនេះជាគោលការណ៍ សម្ដេចតេជោ បានយល់ស្របប៉ុន្តែចំពោះ ចំណុចទី៣ ទាក់ទិននឹងការស្នើបង្កើតច្បាប់ ស្ដីពីប្រវត្តិសាស្ត្រយោធា, សម្ដេចតេជោ បានស្នើ ឲ្យសិក្សាជាមួយ អ្នកច្បាប់ ថាតើអាចធ្វើទៅរួចឬទេ? សម្ដេចតេជោ មានប្រសាសន៍ថា៖ កម្រិតចេញអនុក្រឹត្យ ស្ដីពីតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រយោធា គឺយើងអាចធ្វើទៅបាន, ការសុំអនុសាសន៍ ចំពោះសួនប្រវត្តិកាល នៃវិមានឈ្នះឈ្នះ សម្រាប់ផ្ដល់ជូនទៅ បណ្ដាខេត្ត ត្រូវការសាងសង់ យើងអាចធ្វើបាន ហើយខេត្តនីមួយៗគប្បីធ្វើ ព្រោះវាជាទីកន្លែង កំសាន្ត សម្រាក សប្បាយរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ, ជាកន្លែងហាត់ប្រាណ និងជាតំបន់ ដែលប្រជាជននាំកូនចៅ ទៅលេងនៅទីនោះ ហើយក៏មិនថ្លៃហួស ដល់យើងមិនអាចធ្វើកើតនោះទេ។ ឯការរៀបចំ តំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រយោធា នៅ ភូមិភាគ១, ភូមិភាគ២ ក៏ជាការរៀបចំ ដែលអាចប្រព្រឹត្តទៅរួច, ហើយទាក់ទង ដល់ការរៀបចំតំបន់ប្រវត្តិសាស្ត្រយោធានេះ សម្ដេចតេជោ ផ្ដល់អនុសាសន៍ឱ្យពង្រីក ការសិក្សាបន្ថែមឱ្យទូលំទូលាយជាងនេះបន្តិច, ព្រោះនៅប្រទេសរបស់យើង ស្ថានភាពយោធា មិនមែនមានត្រឹមតែ វ៉ៃជាមួយពួកខ្មែរក្រហម នោះទេ ប៉ុន្តែប្រវត្តិយោធានៅក្នុងប្រទេសរបស់យើងនេះ គឺចាប់ផ្ដើម ក្រោយថ្ងៃ រដ្ឋប្រហារ ១៨ មីនា ១៩៧០ ដូច្នេះតើយើងគួរត្រូវពង្រីក ការសិក្សា នេះ ឱ្យគ្របដណ្ដប់ នូវទិដ្ឋភាព នៃសង្គ្រាមទាំងមូល ឬទេ? ទាំងអស់នេះ គឺទុកលទ្ធភាព ឱ្យគណៈកម្មការ ធ្វើការសិក្សាបន្តទៀត, ព្រោះយើងចង់និយាយពីដើមដល់ចប់ អំពីស្ថានភាពយោធា របស់ប្រទេសកម្ពុជា។ សម្ដេចតេជោ បន្តថា៖ រយៈពេលកន្លងទៅនេះ ដើម្បីងាយស្រួល ទៅលើការឯកភាពគ្នា យើងបានជ្រើសរើសយកថ្ងៃទី០៩ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៥៣ ជាខួបកំណើតនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ, គឺយកថ្ងៃឯករាជ្យ ចេញពីអាណានិគមនិយមបារាំង ក៏ប៉ុន្តែ សម្រាប់ប្រវត្តិ នៃភាគីនីមួយៗសុទ្ធតែមាន, តែប្រវត្តិ នៃការកកើតនៃកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដែលជាស្នូល នៃកម្លាំងបច្ចុប្បន្ននេះ គឺបានចាប់ផ្ដើម នៅថ្ងៃទី១២ ខែឧសភា ឆ្នាំ១៩៧៨ ដែលឆ្នាំនេះ ខួបលើកទី ៤៥។ សម្ដេចតេជោ បញ្ជាក់ទៀតថា ចំណុចទាំងអស់ ទាមទារឲ្យមានការឯកភាព ជាមួយនឹងការសិក្សាទាំងឡាយ ទូទាំងក្របខ័ណ្ឌ នៃស្ថានភាពប្រទេសរបស់យើង ដែលកម្រមាន ប្រទេសណា ដែលដូចស្ថានភាពប្រទេសរបស់យើង គឺប្រទេសមួយ មានកម្លាំងប្រដាប់អាវុធច្រើន ប៉ុន្តែក៏ត្រូវបានបំព្រួញ មកទៅជា កម្លាំងឯកភាព ៕
